Wie deze kolommen een beetje volgt, weet intussen wel wie Vardan Hovanissian en Emre Gültekin zijn: de ene is hét symbool geworden van de traditionele Armeense muziek en zijn melodieën op de duduk zijn dermate mooi en krachtig, dat ze zelfs de geoefende luisteraar meermaals tot tranen toe weten te raken. De tweede is een meester op de Turkse saz en de twee samen maakten een tweetal jaar geleden een eerste duoplaat, “Adana”, die wereldwijd hoge toppen scheerde in de wereldmuziek-hitlijsten.

Op deze tweede samenwerking -de heren spelen intussen ook heel vaak live samen- proberen zij langs muzikale weg de verzoening tussen beide volkeren vorm te geven. De plaat is genoemd naar de stad Erzurum, gelegen langs de zijderoute in wat vandaag Turkije is, maar ooit in het Armeens “Karin” genoemd. In dat stadje werd de grootvader van Vardan geboren en die was dan weer één van de 200 mensen die de deportatie van om en bij de 40000 mensen overleefde, in wat we gemeenzaam de Armeense genocide noemen: de uitroeiing van zowat anderhalf miljoen Armeniërs in de jaren 1915 - 1918, een feitelijkheid, die tot op vandaag in bepaalde kringen gewoon ontkend wordt.

De beide muzikanten hebben al heel lang door dat de muziek van hun beider volkeren heelwat gemeenschappelijke kenmerken heeft en zij zetten hier dus hun poging voort om die beide muziekvormen met elkaar te laten samenklinken, net zoals ze dat al op “Adana” deden. Vardan en Emre zijn vrienden, echte vrienden, die veel meer heil vinden in het zoeken naar wat hen verbindt, dan dat ze zich bezighouden met uit te vergroten wat hen onderscheidt.

Op deze plaat doen ze dat aan de hand van een aantal traditionele stukken uit Armenië én Turkije, door beiden van nieuwe arrangementen voorzien, naast nieuwe composities, die het lot van de vluchtelingen van vandaag beschrijven en onder de aandacht brengen. Zo is er bij voorbeeld het lied “Mawda”, getiteld naar het kleine meisje dat vermoord werd door kogels uit het pistool van een Belgische politieman met cowboy-allures en een ontstellend gebrek aan empathie, dat hem zo ver dreef dat hij niet alleen dat kind doodschoot, maar ook nog eens heel verregaand alle processen-verbaal over dat incident ging vervalsen. Dat lied, geschreven en gezongen door Gülçiçek Bakir, stelt dat ontmenselijken aan de kaak, maar is tegelijk een boodschap van liefde. Voor dat ene kind en voor het volk -de Koerden- waarvan zij ongewild een symbool werd.

Ook “Sivas’ Lament” is nieuw: een compositie van beide hoofdrolspelers, waarin de raid op het hotel beschreven werd, waarin enkele honderden kunstenaars, die te gast waren op een festival in Sivas, waar het om democratie en mensenrechten ging, wat niet naar de zin was van eerst zo’n 500 radicale en fundamentalistische betogers, die in nauwelijks een dag tijd tot 10000 aangroeiden en die het hotel bestormden, onder het oog van de niet-ingrijpende politie. Het hotel ging in de vlammen op en 37 mensen lieten het leven. We schreven toen 1993, een tijdstip waarop je zou verwachten dat De Mens een bepaald beschavingsniveau bereikt heeft. Vandaag zijn we ruim 25 jaar later en is het alleen maar erger geworden.

De enige oplossing tegen die verruwing is, zoals we allemaal weten: schoonheid en kunst. Daarvan is deze nieuwe plaat, waaraan overigens de “usual suspects” als Tristan Driessens, Brice Soniano, Joris Vanvinckenroye en Levent Yildirim meewerkten, een bijzonder mooie illustratie/ We zijn nu eenmaal tot elkaar gedoemd en vroeg of laat zullen we ook echt moeten gaan samenleven. Vardan en Emre bewijzen dat het kan, als je dat maar wil en als je elkaar aanvaardt zoals je bent. Mag een cliché lijken, maar het blijft een onmiskenbare waarheid. Dankij platen als deze -en over de meesterlijke muzikaliteit hoeven we het eigenlijk niet eens te hebben- blijft een mens van enige goede wil ook geloven dat we er ooit zullen geraken. Alweer een topplaat, die tot ons komt dankzij het onvolprezen Muziekpublique.

(Dani Heyvaert)